benzeşmezlik

a. db. Bir kelimede bulunan aynı veya benzeri seslerden birinin değişikliğe uğraması, disimilasyon: Kınnap > kırnap, attar > aktar gibi.

(Derleme., aykırılaşma, benzeşmeme, özgeleme) Bir sözcükte bulunan, aynı veya benzeri seslerden birinin değişikliğe uğraması: Kınnap> (kırnap) , (attar) > aktar, (makkap) > matkap, (muşamma) > muşamba örneklerinde olduğu gibi.

Bir kelimede yan yana veya birbirine yakın duran ve boğumlanma nitelikleri bakımından birbirinin tıpkısı veya benzeri olan iki ünsüzden birinin, kendi boğumlanma noktasını ötekinden ayırarak başka bir ünsüze dönüşmesi olayı. Bu olay daha çok r ve n akıcı seslerinin tekrarını önleme çabasından doğmuştur. Yazı dilinde seyrek, ağızlarda daha sık rastlanır: kınnap>kırnap, gındap (An. Ağz), muşamma>muşamba, attar>aktar, berber>belbel, kehribar>kehlibar, fincan>filcan, gumandan>gumandar, «kumandan, komutan», tekrar>tekral, tepme>tekme vb. Benzeşmezlik olayı yakın ve uzak benzeşmezlik olarak ikiye ayrılır. Yan yana bulunan sesler arasındaki benzeşmezlik yakın benzeşmezlik (muşamma>muşamba, aşcı>ahçı) yanyana bulunmayan sesler arasındaki benzeşmezlik de uzak benzeşmezlik adını alır: berber>belber, birader>bilader, fincan>filcan gibi.

bk. aykırılaşma

benzeşmezlik için benzer kelimeler

benzeşmezlik, 12 karakter ile yazılır. Ayrıca, b harfi ile başlar, k harfi ile biter. Tüm karakter dağılımı ise, 'b', 'e', 'n', 'z', 'e', 'ş', 'm', 'e', 'z', 'l', 'i', 'k', şeklindedir.
benzeşmezlik kelimesinin tersten yazılışı kilzemşezneb diziliminde gösterilir.