emir kipi

a. db. Fiilin yapılmasını dileyen veya emreden isteme kipi: Gel, gelsin, gelin, gelsinler.

(Derleme., buyurum kipi) Eylemin yapılmasını dileyen veya emreden isteme kipi, Türkçede bu kip 1. tekil ve çoğul kişiler için kullanılmaz. 2. tekil kişi için de ek kullanılmaz. 2. çoğul kişi için -in, -iniz, 3. tekil ve çoğul kişiler için -sin, -sinler ekleri kullanılır;1. K.T. 2. K.T. gel 3. K.T. gelsin (gel-sin) - K.Ç. 2. K.Ç. gelin (gel-in) , geliniz (gel-in-iz) 3. K.Ç. gelsinler (gel-sin-ler) vb.

Tasarlanan, yapılması istenen işi emir veya dilek biçiminde ifade eden, zaman ve şahıs kavramının aynı ekle verildiği tasarlama kipi. Bugün, TT.’nde bu kip daha çok 2. ve 3. şahıslarda kullanılır. 1. şahıslarda emir ve istek kipleri iç içe girmiştir; eki -(y)AyIm -(y)AlIm’dır. Teklik 2. şahısta emir doğrudan fiil kök veya gövdesinin söylenmesiyle oluşturulur. Çokluk 2. şahıs için -In/-Un, -InIz/-UnUz, teklik 3. şahıs için -sIn/-sUn, çokluk 3. şahıs için -sInlAr/-sUnlAr ekleri kullanılır: gel-eyim, otur-alım; gel, gelin (geliniz); gelsin, gelsinler gibi. Kendi kendime gidip şu işi yapayım dedim. Kalk gidelim artık. Gel bakayım, ne oldu parmağına? (M.Ş. Esendal, Ev ona Yakıştı, s. 122). Asla örtülü şeylere meyletme (Y.K. Karaosmanoğlu, Erenlerin Bağından, s. 99). Ey Güneş! Siyah peçeli hatunun Ay, sarı saçlı çocukların yıldızlarla başımızın üstünde dolaş ve bize doğru yolu göster! (A.H. Müftüoğlu. Çoğlayanlar, s. 16). Pencereleri açın! kapıları açın! Hava girsin! (A.H. Müftüoğlu, göst. e. s. 129). Delikanlı, nâfile yere gözlerin arkada kalmasın! (Y.K. Karaosmanoğlu, Erenlerin Bağından, s. 98). Şimdiye kadar yapılanları unutsunlar (göst. e.) Aldanma ki sen bir susamış ruh, o bir aç; || Sen bir susamış rûh, o bütün ten ve biraz saç; || Ummâna çıkar burda bugün beklediğin yol, || At kalbini girdâba, açıl engine, rûh ol (Y.K. Beyatlı, Deniz, Kendi Gök Kubbemiz, s. 128). || «Ver Allahım ver! Ver ki Şenelsin dünya. Çayır çimen, kurt kuş da Allah diye çağırıyor. Ver! Sellice ver!» (Y. Kemal, Ortadirek, s. 386). vb.

Azerbaycan Türkçesi: ämr forması; Türkmen Türkçesi: iişligiň buyruk forması; Gagauz Türkçesi: izinnikçalımı; Özbek Türkçesi: buyruq mayii; Uygur Türkçesi: buyruq-täläp mäyli; Tatar Türkçesi: boyerunakloneniyese ~ boyenq figıl'; Başkurt Türkçesi: boyoroq höykäleşe; Kmk: buyruk bagış;Krç.-Malk.: buyrukçu turuş; Nogay Türkçesi: buyrık türkîmî; Kazak Türkçesi: buyrık ray; Kırgız Türkçesi: buyruk ıfigay; Alt:: t'akılta keber; Hakas Türkçesi: küsteglîg nakloneniye; Tuva Türkçesi: tu'jaalnakloneniyezi; Şor Türkçesi: glagoldıň köňnülüg formazı; Rusça: povelitelnoyenakloneniye

emir kipi için benzer kelimeler

emir kipi, 9 karakter ile yazılır. Ayrıca, e harfi ile başlar, i harfi ile biter. Tüm karakter dağılımı ise, 'e', 'm', 'i', 'r', ' ', 'k', 'i', 'p', 'i', şeklindedir.
emir kipi kelimesinin tersten yazılışı ipik rime diziliminde gösterilir.