benzeşme
a. 1. Benzeşmek işi, analoji. 2. db. Kelime içinde, yan yana düşen iki sesten birinci sesin ikincisinin etkisiyle değişmesi, dönüşme, asimilasyon: yurt-daş > yurttaş, çarşanba > çarşamba, o + bir > öbür gibi.
benzeşme İng. assimilation
Kelime içindeki bir sesin, boğumlanma noktası veya niteliği bakımından yan yana veya aralıklı duran bir başka sesle benzer veya eş duruma getirilmesi olayı: var-dur>var-dır, o+bir>öbür, pantalon>pantolon, haste>hasta, çarşanba>çarşamba, sünbül>sümbül vb. || Benzeşme, yan yana bulunan sesler arasında olabildiği gibi, komşu sesler arasında da görülür. Niteliği bakımından yarı benzeşme, tam benzeşme, yakın benzeşme, uzak benzeşme, ilerleyici benzeşme ve gerileyici benzeşme türlerine ayrılır. Yarı benzeşme, benzeşen sesin, benzeştiği sesin niteliklerinden bir veya ikisine uyum sağlamasıdır: penbe>pembe, sünbül>sümbül, örneklerindeki diş sesi -n-, yanındaki dudak sesi -b-nin etkisi altında bir dudak sesi olan -m-ye dönüşmüştür. || İlerleyici benzeşmede önceki sesin kendinden sonra gelen sesi, gerileyici benzeşmede ise, sonraki sesin daha önceki sesi kendi boğumlanma noktasına çekme biçiminde bir benzeşme olayı vardır. Bu olay yazı dilinde seyrek, ağızlarda yaygındır: anla->anna-, bunlar>bunnar, nişanlı>nişannı, zenginlik>zenginnik, şemsiye>şemşiye, defter>tefter, Hatice>Hacce, kalmazsa>kalmassa, tarla>talla, türlü>tüllü, olmazsa>olmassa, yatsı (<yat-sıg)>yassı, «yassı namazı», gitsin>gissin. vb. Karşıtı benzeşmezliktir.
benzeşme
bk. benzetme II, 13.
Benzeşme İng. assimilation
(Derleme.. özümleme) Bir sözcükte bir sesin başka bir sesi kendisine benzetme etkisi: Evler (ev-ler) , odalar (oda-lar) ; yavrucuk (yavru-cuk) ; (göğde) > gövde; (o+ile) > öyle, (o+bir) > öbür; (yurt-daş) > yurttaş; etmek> ekmek; (penbe) > pembe, (çarşanba) > çarşamba vb.
benzeşme için benzer kelimeler
benzeşme, 8 karakter ile yazılır. Ayrıca,
b harfi ile başlar, e harfi ile biter. Tüm karakter dağılımı ise,
'b', 'e', 'n', 'z', 'e', 'ş', 'm', 'e', şeklindedir.
benzeşme kelimesinin tersten yazılışı emşezneb diziliminde gösterilir.